Kilka lat temu obsługiwałem klienta, który szukał soli, ale koniecznie bez przeciwzbrylacza. Przeciwzbrylaczem w soli jest żelazocyjanek potasu, substancja niby nieszkodliwa, ale jednak nie do końca.
Czym jest żelazocyjanek potasu?
To substancja o biało-żółtej barwie, która nosi symbol dodatku do żywności E 536. Bardzo podobne zastosowania i działanie ma żelazocyjanek sodu, czyli E 535 Substancja jest bardzo tania, służy do produkcji barwników. Na trzecim stopniu uwodornienia tworzy piękne, czerwone kryształy. Posiada wiele zastosowań. W XIX wieku wykorzystano go do odczytania kodeksu Efrema, czyli pergaminu z piątego wieku. Pierwotnie myślano że zawiera on traktat teologiczny, jednak okazało się, że pod traktatem był zapisany przez skrybów tekst Biblii, który został starty. Żelazocyjanek potasu pozwolił zwiększyć czytelność tekstu.
Dlaczego należy uważać na tę substancję?
Jest to kolejny dodatek o podejrzanym działaniu. Niepewna jest już sama nazwa – gdyby usunąć z niej wyraz “żelazo”, otrzymamy cyjanek potasu, słynną truciznę o niezwykle silnym działaniu. W sieci można znaleźć informację że w kwaśnym środowisku żołądka może dochodzić do reakcji w efekcie której powstaje właśnie trucizna.
K4[Fe(CN)6] + 6HCl → 4KCl + FeCl2 + 6HCN
Dla mniej wtajemniczonych w chemię – żelazocyjanek potasu reaguje z kwasem żołądkowym (HCL), dając HCN, czyli cyjanek potasu. Według innych danych, związek uważany jest za nietoksyczny. Ponoć w żołądku kwas solny jest zbyt słaby by rozerwać wiązania. UE podaje, że można go przyjmować w ilości do 0.020 mg/kg wagi ciała. W USA jego stosowanie jest ponoć zakazane, ale nigdzie nie znalazłem potwierdzenia tej informacji. W sieci można trafić na informacje, że działa on mutagennie na szczury i myszy, ale dzieje się to tylko przy bardzo dużych dawkach. Kto ma rację? Nie wiem, ale wolę nie ryzykować swojego zdrowia, by się przekonać że E 536 kiedyś okaże się toksyczny
W jakiej soli można znaleźć E 536?
Przede wszystkim w taniej, sypkiej soli warzonej dostępnej powszechnie w sklepach. Sól warzona różni się od soli kamiennej tym, że ta pierwsza nie posiada tyle minerałów i ma mniej gorzki smak. Podobna sytuacja jest z cukrem czy pieczywem – im bardziej oczyszczone, tym gorsze dla zdrowia.
Nie znajdziesz go natomiast w soli kamiennej o szarej barwie, soli himalajskiej i soli morskiej. Nie zawiera go sól kłodawska. Żelazocyjanek sodu dodawany jest do soli w ilości maksymalnie 1mg/100 g, a do soli drogowej – w ilości 2 razy większej. Przed zakupem czytajmy etykiety, czasem można trafić na sól która niby jest zdrowsza niż zwykła, a jednak zawiera E 536.
Ciekawostka – sól w kilogramowych opakowaniach zwykle nie ma daty przydatności do spożycia, natomiast sól w solniczkach może mieć ten termin określony.
Jak zmniejszyć ilość żelazocyjanku w diecie?
Najprostszym rozwiązaniem jest oszczędniejsze solenie. Zbyt duża ilość soli w diecie prowadzi do rozmaitych dolegliwości, od nadciśnienia do zatrzymania wody w organizmie (obrzęki) czy nowotworów. Obecnie średnia ilość przyjmowanej soli to około 7 – 10 gramów, podczas gry nie powinniśmy jej jeść więcej niż jedna płaska łyżeczka, czyli 6 gramów. W tą wartość wlicza się także sól przyjmowana w innej formie niż z solniczki, czyli z gotowych potraw czy warzyw i owoców. Dobrym wyborem może być kupowanie soli która nie zawiera e536. Aby zapobiegać jej zbrylaniu, wystarczy trzymać sól w szczelnym opakowaniu. Gdy sól się zbryli, wrzuć ją do woreczka i uderz w nią kilka razy na przykład tłuczkiem kuchennym. Zastanawiam się też, czy dobrym rozwiązaniem nie byłoby uprażenie wilgotnej soli i następnie rozbicie jej młotkiem. Dzięki temu pozbyła by się wilgoci. Możesz też rozgniatać sól w moździerzu lub przesypywać do solniczki mniej soli i pozostałą część trzymać szczelnie zamkniętą.
Jeśli używasz tradycyjnych solniczek (ja nie używam od wielu lat), to wrzuć do niej kilka ziarenek ryżu, które wchłoną wilgoć.
Podsumowanie
Co do szkodliwości żelazocyjanku nie ma potwierdzonych danych, jednak istnieje ich mnóstwo na temat soli. Najlepszym rozwiązaniem jest ograniczenie soli w diecie oraz dokładne czytanie etykiet produktów. Niektóre, na przykład sok pomidorowy czy dania gotowe, mogą zawierać dzienną porcję soli w jednej porcji.
Napisz w komentarzu co sądzisz o soli z takimi dodatkami.