I. Wprowadzenie
A. Czym jest rak sromu?
Rak sromu to rzadka choroba nowotworowa, która rozwija się w tkankach sromu – części zewnętrznego narządu płciowego kobiety.
Charakteryzuje się nieprawidłowym wzrostem komórek nowotworowych z nabłonka sromu, co może prowadzić do powolnego rozwoju nowotworu. Wczesna diagnoza jest kluczowa dla skutecznego leczenia, dlatego ważne jest zwracanie uwagi na symptomy, takie jak świąd sromu i regularne badania ginekologiczne.
Rak sromu może dotyczyć różnych obszarów zewnętrznych narządów płciowych kobiety, takich jak wargi sromowe czy okolice łechtaczki. Wiedza i świadomość na temat tego schorzenia mogą pomóc w jego wykryciu we wczesnym stadium, co z kolei zwiększa szanse na skuteczne leczenie i wyzdrowienie.
B. Dlaczego warto mówić o raku sromu?
Temat raka sromu jest ważny, ponieważ wczesna diagnoza i świadomość tego schorzenia mogą znacznie zwiększyć szanse na skuteczne leczenie.
C. Statystyki i częstość występowania na świecie i w Polsce
- Rak sromu stanowi około 1-2% wszystkich nowotworów narządów płciowych u kobiet.
- Częstość występowania raka sromu różni się w zależności od regionu świata. W Polsce jest to stosunkowo rzadko występujący rodzaj nowotworu, ale nie można bagatelizować jego istnienia.
II. Rodzaje raka sromu
A. Rak płaskonabłonkowy (najczęstszy typ)
- Rak płaskonabłonkowy sromu to najczęstszy typ rak sromu, który rozwija się z komórek płaskich nabłonka sromu.
- Może on zaczynać się od sromu lub warg sromowych.
- Najczęstsze objawy to obecność guzków, owrzodzeń, zmian skórnych oraz zaburzeń krwawienia.
- Rak płaskonabłonkowy ma tendencję do rozprzestrzeniania się miejscowo i przerzutów odległych.
B. Czerniak sromu
Czerniak sromu to rzadki, agresywny nowotwór rozwijający się z melanocytów, komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny. Jest to forma raka, która zachodzi głównie na skórze, ale może również wystąpić na sromie. Charakteryzuje się zmianą koloru skóry, wybroczynami, owrzodzeniami lub zmianami skórnymi, które mogą być trudne do zidentyfikowania.
C. Gruczolakorak sromu
Gruczolakorak sromu jest rzadkim typem nowotworu, który rozwija się z komórek gruczołowych obecnych w tkankach sromu. Objawy tego typu raka mogą obejmować swędzenie, pieczenie, guzki lub ból w okolicy sromu. Diagnoza opiera się na badaniu histopatologicznym tkanki pobranej podczas biopsji.
D. Rak przedsionka pochwy i inne rzadsze typy
Poza wcześniej wymienionymi, istnieje także rak sromu rozwijający się w przedsionku pochwy. Istnieją również inne rzadsze typy raka sromu, które mogą obejmować różne rodzaje komórek i mają inne cechy kliniczne. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe dla poprawy prognozy pacjentów z tymi rzadszymi typami raka sromu.
E. Nowotwory przedinwazyjne (VIN – Vulvar Intraepithelial Neoplasia)
Nowotwory przedinwazyjne sromu to przedrakowe zmiany komórkowe w nabłonku sromu, które mogą ewoluować do raka sromu. VIN może obejmować lekkie, umiarkowane lub ciężkie zmiany dysplastyczne w komórkach nabłonka sromu. Regularne badania ginekologiczne oraz monitorowanie zmian w nabłonku sromu mogą pomóc w wczesnym wykryciu i leczeniu tych zmian przednowotworowych.
III. Czynniki ryzyka raka sromu
A. Infekcja wirusem HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju raka sromu. Niektóre szczepy wirusa HPV, zwłaszcza HPV-16 i HPV-18, są szczególnie powiązane z występowaniem tego nowotworu.
B. Wiek i menopauza
Ryzyko zachorowania na raka sromu zwiększa się wraz z wiekiem, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. Kobiety starsze są bardziej narażone na rozwój tej choroby.
C. Palenie tytoniu
Osoby palące tytoń mają większe ryzyko zachorowania na raka sromu. Substancje toksyczne zawarte w dymie papierosowym mogą prowadzić do uszkodzeń komórek skóry sromu.
D. Niska odporność i HIV
Osoby z osłabionym układem odpornościowym, na przykład zakażone wirusem HIV, są bardziej podatne na rozwój raka sromu. System immunologiczny odgrywa kluczową rolę w zwalczaniu nieprawidłowych komórek nowotworowych.
E. Choroby przewlekłe skóry sromu (n p. liszaj twardzinowy)
Choroby skóry sromu, takie jak liszaj twardzinowy, mogą zwiększać ryzyko rozwoju raka sromu. Uszkodzenia skóry lub stan zapalny mogą sprzyjać transformacji komórek w nowotwór.
IV. Objawy raka sromu
A. Najczęstsze objawy zauważalne przez pacjentkę
Do najczęstszych objawów raka sromu, które mogą być zauważalne przez pacjentkę, należą:
- krwawienie z pochwą po stosunku płciowym,
- krwawienie międzymiesiączkowe,
- wydzielinę z nieprzyjemnym zapachem,
- ból podczas stosunku,
- uczucie guza w okolicy sromu.
B. Wczesne vs. późne symptomy
- W początkowym stadium raka sromu mogą pojawić się niespecyficzne objawy, takie jak świąd, pieczenie, rumień lub owrzodzenie.
- Natomiast w zaawansowanym stadium mogą wystąpić objawy bardziej związane z postępującą chorobą, np. guzki, przerzuty do węzłów chłonnych, ból brzucha czy wodobrzusze.
C. Zmiany skórne: guzki, owrzodzenia, świąd, ból
Rak sromu może objawiać się różnymi zmianami skórnymi w okolicy sromu, takimi jak guzki, owrzodzenia, świąd, pieczenie czy ból. Pojawienie się tych zmian, zwłaszcza jeśli są trwałe i nasilają się w czasie, powinno skłonić osobę do konsultacji lekarskiej.
D. Objawy niespecyficzne a mylone diagnozy
Niestety, objawy raka sromu, zwłaszcza we wczesnych stadiach, mogą być niespecyficzne i łatwo mylone z innymi problemami zdrowotnymi. Mogą one być błędnie zinterpretowane jako infekcje czy reakcje alergiczne, co prowadzi do opóźnienia diagnozy i leczenia. Dlatego ważne jest, aby kobiety zgłaszały swoje obawy i objawy specjaliście w celu odpowiedniej oceny i diagnozy.
V. Diagnostyka i wykrywanie raka sromu
A. Badanie ginekologiczne i oględziny sromu
Diagnostyka raka sromu zazwyczaj rozpoczyna się od bardzo ważnego badania ginekologicznego, podczas którego lekarz może dokładnie obejrzeć srom i przylegające tkanki w poszukiwaniu ewentualnych nieprawidłowości. To badanie może pomóc w wczesnym wykryciu raka sromu.
B. Kolposkopia i biopsja
Jeśli zauważone zostaną jakiekolwiek nieprawidłowości, lekarz może zdecydować się na przeprowadzenie kolposkopii, czyli dokładnego badania sromu przy użyciu specjalistycznego przyrządu (kolposkopu). Jeśli w wyniku kolposkopii zidentyfikowane zostaną podejrzane zmiany, może zostać pobrany wycinek tkanki do biopsji, która pozwoli na dokładniejszą ocenę i potwierdzenie obecności raka.
C. Badania obrazowe (USG, MRI, CT)
W celu oceny stopnia zaawansowania raka sromu, lekarz może zlecić badania obrazowe, takie jak ultrasonografia (USG), rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (CT). Te badania mogą pomóc określić rozległość nowotworu i jego ewentualne przerzuty.
D. Rola cytologii i testów HPV
Cytologia, zwana popularnie testem Pap, odgrywa istotną rolę w wykrywaniu zmian przedrakowych w sromie. Dodatkowo, testy obecności wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) mogą być wykonywane, ponieważ zakażenie HPV jest związane z większym ryzykiem rozwoju raka sromu. Te testy mogą pomóc w identyfikacji kobiet narażonych na ryzyko rozwoju raka sromu, co umożliwia wczesne interwencje i zapobieganie chorobie.
VI. Klasyfikacja i stadia zaawansowania raka sromu
A. System FIGO – stadia raka sromu
Stadia raka sromu zwykle są klasyfikowane zgodnie z systemem opracowanym przez Międzynarodową Federację Ginekologii i Położnictwa (FIGO). Ten system oparty jest na rozmiarze guza pierwotnego, zaawansowaniu nowotworu oraz obecności przerzutów do sąsiednich tkanek lub narządów. Klasyfikacja FIGO może pomóc w określeniu odpowiedniego planu leczenia oraz prognozy dla pacjentki.
B. Ocena stopnia złośliwości i inwazyjności
Po potwierdzeniu diagnozy raka sromu, lekarz ocenia stopień złośliwości i inwazyjności nowotworu. Podczas tej oceny brane są pod uwagę m.in. głębokość inwazji guza, obecność komórek nowotworowych w okolicznych tkankach oraz ewentualne naciekanie narządów sąsiednich. Ta analiza pomaga określić, jak agresywna jest choroba i jakie są perspektywy leczenia.
C. Ocena węzłów chłonnych i przerzutów
Rzeczywisty stan zaawansowania raka sromu często wymaga oceny węzłów chłonnych w pobliżu guza oraz poszukiwania ewentualnych przerzutów do odległych narządów.
Metody diagnostyczne, takie jak badanie palpacyjne węzłów chłonnych, obrazowanie za pomocą tomografii komputerowej (CT) czy obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MRI), mogą pomóc w określeniu obecności przerzutów. Ta ocena pozwala na dokładniejsze ustalenie zaawansowania choroby i wybór optymalnej strategii leczenia.
VII. Leczenie raka sromu
A. Leczenie chirurgiczne
- Wulwektomia częściowa i całkowita: Polega na chirurgicznym usunięciu części lub całego sromu w zależności od zaawansowania choroby.
- Usunięcie węzłów chłonnych: Często konieczne jest usunięcie węzłów chłonnych, aby określić stopień zaawansowania raka i określić dalsze leczenie.
- Zachowanie funkcji seksualnych i estetyki: Nowoczesne techniki chirurgiczne pozwalają na minimalizację zaburzeń seksualnych oraz dbają o estetykę po zabiegu.
B. Radioterapia
- Zastosowanie samodzielnie i wspomagająco: Radioterapia może być stosowana jako samodzielne leczenie lub uzupełniać inne metody terapeutyczne.
- Skutki uboczne i czas leczenia: Radioterapia może powodować skutki uboczne, takie jak zmęczenie, podrażnienie skóry, problemy z układem pokarmowym. Czas trwania leczenia zależy od indywidualnego przypadku.
C. Chemioterapia
- Kiedy stosuje się chemioterapię?: Chemioterapia może być stosowana jako pierwszorzędne leczenie lub w połączeniu z innymi metodami w zależności od zaawansowania raka.
- Schematy leczenia i leki stosowane: Istnieje wiele różnych schematów leczenia i leków stosowanych w chemioterapii raka sromu, które są dostosowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
D. Leczenie skojarzone
- Zintegrowane podejście: chirurgia + radio/chemioterapia: Czasami konieczne jest połączenie różnych metod leczenia, takich jak chirurgia, radioterapia i/lub chemioterapia, aby skutecznie zwalczyć raka sromu.
- Indywidualizacja terapii: Podczas leczenia raka sromu ważne jest dostosowanie terapii do indywidualnego przypadku pacjenta, uwzględniając jego stan zdrowia, zaawansowanie choroby oraz preferencje terapeutyczne.
VIII. Opieka po leczeniu i rehabilitacja
A. Rekonstrukcja i opieka chirurgiczna
- Rekonstrukcja: Po leczeniu raka sromu może być konieczna rekonstrukcja chirurgiczna dla przywrócenia funkcji i wyglądu sromu.
- Opieka chirurgiczna: Regularne kontrole po leczeniu są istotne w monitorowaniu ewentualnego nawrotu choroby oraz zachowania zdrowia pacjentki.
B. Wsparcie psychologiczne i seksualność
- Wsparcie psychologiczne: Pacjenci po leczeniu raka sromu mogą doświadczać emocjonalnych i psychicznych trudności. Wsparcie terapeutyczne i psychologiczne może pomóc w przezwyciężeniu trudności emocjonalnych.
- Seksualność: Po leczeniu raka sromu pacjentki mogą zmagać się z zaburzeniami seksualności. Wsparcie psychologiczne oraz konsultacje z specjalistami mogą pomóc w odzyskaniu funkcji seksualnych i poprawie relacji seksualnych.
C. Rehabilitacja fizyczna i emocjonalna
- Rehabilitacja fizyczna: Po leczeniu raka sromu istotna może być rehabilitacja fizyczna, która ma na celu przywrócenie sprawności i funkcji ciała. Ćwiczenia fizyczne oraz fizjoterapia mogą pomóc w powrocie do pełnej sprawności.
- Rehabilitacja emocjonalna: Pacjenci po leczeniu raka sromu mogą doświadczać trudności emocjonalnych i psychologicznych. Wsparcie terapeutyczne i grupy wsparcia mogą pomóc w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i depresją po przebytej chorobie.
IX. Rokowania i przeżywalność
A. Czynniki wpływające na rokowanie
- Wczesne wykrycie: Rokowania dla raka sromu są zwykle lepsze, jeśli choroba zostanie wykryta we wczesnym stadium, gdy może być skutecznie leczona.
- Typ i stopień zaawansowania: Rokowania będą zależały od rodzaju raka sromu oraz stopnia zaawansowania choroby. Nowoczesne metody diagnostyczne i leczenia mogą pomóc w poprawie rokowań.
- Ogólny stan zdrowia: Wpływ na rokowania może mieć ogólny stan zdrowia pacjentki, jej zdolność do tolerowania leczenia oraz występowanie ewentualnych współistniejących schorzeń.
B. Długość życia i jakość życia po leczeniu
- Długość życia: Postępy w leczeniu raka sromu mogą przyczynić się do wydłużenia życia pacjentek. Regularna opieka po leczeniu oraz rehabilitacja również mogą mieć wpływ na długość życia.
- Jakość życia: Rozwój nowych metod leczenia oraz opieka po leczeniu mogą wspomóc poprawę jakości życia po diagnozie raka sromu, pomagając pacjentkom w radzeniu sobie z wynikającymi z choroby trudnościami.
C. Różnice rokowania w zależności od typu raka
- Typ raka: Różne typy raka sromu mogą mieć różne rokowania. Na przykład, rak płaskonabłonkowy, który jest najczęstszym typem raka sromu, może mieć inne rokowania niż rzadziej występujące typy, takie jak rak gruczołowy.
- Specyficzne czynniki: Rokowania mogą być różne w zależności od specyficznych czynników, takich jak obecność przerzutów, właściwości histologiczne guza oraz odpowiedź na leczenie.
Rokowania i przeżywalność w przypadku raka sromu mogą być bardzo zróżnicowane i zależą od wielu czynników, dlatego kluczowe jest regularne monitorowanie stanu zdrowia oraz kompleksowa opieka po leczeniu.
X. Profilaktyka raka sromu
A. Szczepienia przeciw HPV
- Ochrona przed zakażeniem HPV: Szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) mogą pomóc w zapobieganiu zakażeniu wirusem, który jest uznawany za jedną z głównych przyczyn raka sromu.
- Skuteczność szczepień: Skuteczność szczepień HPV w zapobieganiu zakażeniu i rozwojowi nowotworów sromu potwierdzają badania naukowe.
B. Regularne wizyty u ginekologa
- Wczesne wykrycie: Regularne wizyty u ginekologa pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych zmian w obrębie sromu, co może zwiększyć szanse na skuteczne leczenie.
- Badania cytologiczne: Podczas wizyt ginekologicznych można wykonać badanie cytologiczne (Pap test), które pozwala na monitorowanie zdrowia sromu i szyjki macicy.
C. Samokontrola i edukacja zdrowotna
- Samobadanie: Zaleca się regularne samokontrole, podczas których można zauważyć ewentualne zmiany w sromie, takie jak guzki, owrzodzenia czy zmiany koloru skóry. Zauważenie niepokojących objawów powinno skłonić do konsultacji z lekarzem.
- Edukacja zdrowotna: Znajomość czynników ryzyka, objawów raka sromu oraz metod zapobiegania może pomóc w profilaktyce tej choroby. Edukacja zdrowotna jest kluczowa dla wczesnego rozpoznania i zapobiegania raka sromu.
D. Styl życia i unikanie czynników ryzyka
- Zdrowy styl życia: Zdrowe nawyki, takie jak zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie używek, mogą wspomóc ogólną odporność organizmu i zmniejszyć ryzyko rozwoju raka sromu.
- Unikanie czynników ryzyka: Należy unikać czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV oraz nietypowe praktyki seksualne, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka sromu.
Skuteczne zapobieganie rakowi sromu obejmuje szeroki zakres działań, począwszy od szczepień przeciwko HPV, przez regularne kontrole u ginekologa, samokontrolę, aż po dbanie o zdrowy styl życia i unikanie czynników ryzyka. Wszystkie te działania mogą pomóc w minimalizacji ryzyka zachorowania na raka sromu.
XI. Życie z rakiem sromu
A. Wsparcie rodzinne i społeczne
- Wsparcie emocjonalne: Osoby z diagnozą raka sromu potrzebują silnego wsparcia emocjonalnego ze strony bliskich. Wsparcie rodzinne, przyjaciół i społeczności może pomóc w radzeniu sobie z trudnościami związanymi z chorobą.
- Opieka w codziennym życiu: Podczas leczenia i rekonwalescencji osoba z rakiem sromu może potrzebować pomocy w codziennych czynnościach. Wsparcie rodziny i społeczności może być niezwykle ważne w takich sytuacjach.
B. Życie intymne i relacje po leczeniu
- Wsparcie psychiczne: Rak sromu może mieć wpływ na życie intymne i relacje z partnerem. Ważne jest, aby osoby z tym schorzeniem otrzymały wsparcie psychologiczne w zrozumieniu zmian, jakie mogą wpłynąć na ich życie seksualne i relacje z partnerem.
- Rehabilitacja seksualna: Specjaliści zajmujący się onkologią ginekologiczną i seksuologowie mogą pomóc w oswojeniu się z efektami ubocznymi leczenia i dostosowaniu się do nowej sytuacji związkowej.
C. Rola grup wsparcia i fundacji
- Wsparcie społeczne: Grupy wsparcia dla osób z rakiem sromu mogą zapewnić miejsce do dzielenia się doświadczeniami, uzyskania wsparcia od osób przeżywających podobne sytuacje oraz zdobycia cennych informacji od innych pacjentów.
- Fundacje i organizacje pozarządowe: Fundacje zajmujące się wsparciem osób z rakiem sromu oferują różnorodne usługi, takie jak doradztwo psychologiczne, pomoc finansowa, programy edukacyjne oraz dostęp do specjalistycznej opieki medycznej.
Życie z rakiem sromu może być trudne zarówno dla samej osoby dotkniętej chorobą, jak i dla jej bliskich. Wsparcie rodzinne, społeczne i grup wsparcia, a także dostęp do specjalistycznej opieki psychologicznej, ma zasadnicze znaczenie dla jakości życia i rehabilitacji po leczeniu. Dbanie o aspekt psychiczny i emocjonalny jest kluczowe dla osób dotkniętych rakiem sromu.
XII. Podsumowanie
A. Najważniejsze wnioski dotyczące profilaktyki i leczenia
- Regularne badania: Regularne badania ginekologiczne, w tym badanie cytologiczne (Pap smear) i badanie palpacyjne sromu, mogą pomóc w wczesnym wykryciu raka sromu. Wczesna diagnoza pozwala na skuteczniejsze leczenie i poprawia rokowanie.
- Szczepienia przeciw HPV: Ponieważ zakażenie wirusem HPV jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju raka sromu, szczepienia przeciwko wirusowi HPV są ważnym środkiem profilaktyki. Szczepienie powinno być stosowane zgodnie z zaleceniami odpowiednich instytucji medycznych.
- Indywidualny plan leczenia: Każdy przypadek raka sromu wymaga indywidualnego podejścia do leczenia, uwzględniającego stan zaawansowania choroby, wiek pacjentki, jej stan zdrowia oraz preferencje dotyczące terapii.
B. Zachęta do wczesnej diagnostyki i świadomości
- Edukacja i świadomość: Ważne jest, aby informować społeczeństwo na temat raka sromu, jego czynników ryzyka, objawów i metod diagnostyki. Edukacja może pomóc w zwiększeniu świadomości społecznej na temat tej rzadko występującej formy nowotworu.
- Wczesna diagnostyka: Kluczowym elementem w walce z rakiem sromu jest wczesna diagnostyka. Regularne badania ginekologiczne oraz szybka reakcja na występujące objawy mogą znacząco poprawić rokowanie i szanse na skuteczne leczenie.
XIII. Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
A. Czy rak sromu jest uleczalny?
Tak, rak sromu jest uleczalny. Skuteczność leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz od indywidualnych czynników pacjentki. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie zwiększają szanse na wyleczenie.
B. Czy młode kobiety mogą zachorować na raka sromu?
Tak, młode kobiety mogą zachorować na raka sromu. Choć rak sromu występuje zwykle u kobiet w starszym wieku, to młode kobiety również są podatne na rozwój tej choroby. Dlatego ważne jest, aby wszystkie kobiety, niezależnie od wieku, dbały o regularne badania ginekologiczne.
C. Czy szczepionka HPV chroni przed rakiem sromu?
Tak, szczepionka przeciwko HPV może chronić przed rakiem sromu. Ponieważ zakażenie wirusem HPV jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju raka sromu, szczepionka przeciw HPV może pomóc w zapobieganiu infekcjom wirusa, a tym samym obniżyć ryzyko zachorowania na raka sromu.
D. Jak często należy badać srom u ginekologa?
Zalecane jest regularne badanie sromu u ginekologa podczas corocznej wizyty kontrolnej. Ginekolog może wykonać badanie palpacyjne sromu oraz zlecić inne badania diagnostyczne, takie jak cytologia (Pap smear), w celu wczesnego wykrycia ewentualnych zmian nowotworowych.
E. Czy rak sromu powraca po leczeniu?
Możliwe jest, że rak sromu może powrócić po leczeniu. Dlatego po zakończeniu terapii konieczne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia i wizyty kontrolne u lekarza specjalisty. Wczesne wykrycie ewentualnego nawrotu choroby pozwala na szybsze podjęcie działań terapeutycznych.
Zioła w leczeniu chorób: Rak sromu
Należy pamiętać, że zioła czy suplementy diety nie są uznane za skuteczne leczenie raka sromu. W takiej sytuacji zawsze należy skonsultować się z lekarzem onkologiem, który będzie w stanie zalecić odpowiednie leczenie i terapię.
Jednakże istnieje wiele ziół i roślin, które mogą być stosowane jako uzupełnienie terapii przeciwnowotworowej w leczeniu raka sromu. Należy pamiętać, że stosowanie ziół powinno być skonsultowane z lekarzem, aby uniknąć interakcji z innymi lekami oraz innych potencjalnych zagrożeń dla zdrowia.
Niektóre z popularnych ziół pomocnych w walce z rakiem sromu to:
- Kurkuma: zawiera związki o właściwościach przeciwzapalnych i antynowotworowych.
- Owoc granatu: bogaty w przeciwutleniacze, które mogą wspomagać walkę z rakiem.
- Imbir: zawiera związki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym.
- Zielona herbata: bogata w przeciwutleniacze, może wspomagać organizm w walce z rakiem.
Ponownie, zaleca się skonsultowanie z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek ziół lub suplementów, zwłaszcza podczas leczenia raka sromu.