Jestem wielkim miłośnikiem wszystkiego, co związane z wodą. W dzieciństwie mnóstwo czasu spędziłem nad Bugiem, od wielu lat jestem zafascynowany akwarystyką. Lubię przebywać nad wodą. Stąd ten wpis – o roślinach wodnych, które są jadalne i/lub są używane jako zioła.
Bacopa Monnieri (Hyzop)
Roślina o dużym zasięgu występowania, którą mogą kojarzyć akwaryści oraz zwolennicy ayurwedy. W sklepach możesz kupić wyciąg z bacopy, pod nazwą Brahmi. Bacopa jest antyutleniaczem, może poprawiać pamięć.
Rzęsa wodna
Niezwykła roślina, która mimo bardzo małych rozmiarów, błyskawicznie się mnoży. Pochłania zanieczyszczenia z wody. Niesamowicie wygląda w akwarium, zaciemniając zbiornik i przyozdabiając go zwisającymi korzonkami. Może stanowić także pokarm dla ryb roślinożernych, a przy okazji, pochłania szkodliwy azot.
W moich okolicach znajdował się niewielki zbiorniczek wody około 20 metrów od rzeki, który był zawsze zarośnięty rzęsą.
Rzęsę stosuje się także jako pokarm dla zwierząt, dostarczający dużej ilości białka. W internecie można znaleźć nawet przepisy na sałatkę z rzęsy.
To także roślina lecznicza, która ma działanie powlekające, oczyszczające organizm, przeciwzapalne oraz wiele innych.
Jej największą zaletą jest wspieranie odporności – rzęsa zwiększa produkcję przeciwciał.
Jeśli chcemy ją przyjmować, najlepiej zaopatrzyć się w gotową nalewkę, na przykład z serii ziół Hildegardy
Tatarak
Tatarak
Nie do końca roślina wodna, ale bardzo silnie związana z wodą.
Rośnie w pobliżu rzek i stawów, jego zapach przypomina anyż. Tatarak jest stosowany jako substytut anyżu i cynamonu. Ma wpływ przede wszystkim na zdrowie układu nerwowego (uspokaja), oraz trawiennego. Poprawia trawienie, chroni żołądek i przywraca prawidłową pracę jelit. Działanie uspokajające tataraku jest silniejsze niż popularnych ziół takich, jak melisa czy waleriana. Stosowany jest także olejek tatarakowy. Ma działanie bakteriobójcze (E.coli), zmniejsza też insulinooporność.
Tatarak wchodzi w skład wielu preparatów ziołowych, jest dostępny także w nalewce.
Pistia rozetkowa
Roślina rosnąca na powierzchni wody. W wielu miejscach świata jest uważana za niepożądaną, ponieważ odcina dopływ światła do pozostałych partii zbiornika. (Jezioro Wiktorii w Afryce jest już niemal całkowicie zarośnięte przez podobną, ale znacznie większą roślinę, hiacynt wodny. Uniemożliwia on żeglugę i zatruwa wodę).
„Wodna sałata” jest jadalna po ugotowaniu. Jej liście mogą być dodawane do zup. Roślina zawiera kujące kryształy szczawianu wapnia. Pistię stosuję się jako preparat zmniejszający obrzęki oraz poprawiający działanie układu moczowego. Pistia ułatwia odkrztuszanie śluzu, zmniejsza zaparcia i reguluje pracę żołądka.
Stosowano ją jako lek na czerwonkę (w połączeniu z mlekiem kokosowym), a po zmieszaniu z wodą różaną i cukrem, jako środek na przeziębienie, grypę i astmę.
W krajach, gdzie występuje powszechnie, robi się z niej także okłady.
Scena z filmu Noce i dnie (nenufary)
Grzybienie białe (nenufary)
W filmie noce i dnie jest piękna scena, w której Karol Strasburger wchodzi do stawu w białym garniturze i zrywa nenufary. Korzeń i kwiat grzybienia, posiada działanie uspokajające i hamuje podniecenie seksualne. Zmniejsza kołatanie serca i uczucie lęku. Korzeń stosowano tradycyjnie przy dolegliwościach kobiecych.
Liście były stosowane kiedyś na dolegliwości skórne.
Większość roślin, które nas otacza, można zjeść. Wikipedia podaje, że prawdopodobnie jadalne są nasiona grzybienia, natomiast kłącze może zawierać substancje toksyczne.
Grzybienie są częstym motywem w kulturze i sztuce. Być może kiedyś poświęcę im dłuższy osobny wpis.
Strzałka wodna
Strzałka wodna
Nazwa rośliny pochodzi od kształtu liści. Roślina magazynuje w bulwach składniki odżywcze (skrobię i białko), stanowiąc dzięki temu źródło pokarmu dla człowieka. Jest jedzona najczęściej w krajach azjatyckich.
Rogatek
Bardzo popularny w akwarystyce, ze względu na szybki wzrost i niskie wymagania. Rogatek zwiększa wydzielanie żółci i wpływa pozytywnie na pracę serca.
Żabieniec
Ekstrakt alkoholowy i wodny z tej powszechnie spotykanej rośliny, ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Badania na temat korzenia żabieńca potwierdzają, że działa on jak antybiotyk w stosunku do bakterii E. coli oraz gonokoków.
Grążel żółty
Pospolita roślina rosnąca na brzegach spokojnych zbiorników wodnych. Można posadzić ją w oczku wodnym. Mamy tutaj do czynienia z rośliną bardzo silnie działającą, która zawiera alkaloidy, a z mniej strasznych składników, kwas galusowy, kwas fitynowy, taninę i kwasy organiczne. Grążel ma działanie rozkurczające, zmniejsza nadciśnienie, poprawia trawienie i uspokaja. Był stosowany w leczeniu dolegliwości układu moczowego, przeziębień i zakażeń pierwotniakami. Stosowany na skórę, przyśpiesza gojenie.
Dzisiaj nie stosuje się go, ze względu na zawartość alkaloidów i związane z tym niebezpieczeństwo przedawkowania.
Podsumowanie
Zioła rosnące w wodzie to wdzięczny i ciekawy temat. Nie dajmy jednak się skusić na pomysł zbierania ich z naturalnych miejsc występowania. Wiele z tych roślin jest chronionych. Zbiorniki wodne w Polsce są zwykle bardzo zanieczyszczone, a rośliny w nich rosnące, czerpią z wody składniki odżywcze, ale i toksyny.
W sklepach zielarskich znajdziesz wiele preparatów, zawierających zioła, które zostały przygotowane fachowo, z najczystszych składników i z zadbaniem o zachowanie odpowiednich dawek. Pamiętaj też, by stosowanie ziół skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
